50 yaş üzeri erkeklerin prostat kanseri bilgi ve tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Amaç: Bu araştırma 50 yaş üzeri erkeklerin prostat kanseri ile ilgili bilgi ve tutumlarıyla, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını incelemek amacıyla yapıldı. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı ve kesitsel olan araştırmanın evrenini 01.12.2017-01.02.2018 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Polikliniğine herhangi bir nedenle başvuran 50 yaş ve üzeri erkek hastalar oluşturdu. Örnekleme çalışma kriterlerine uyan 400 hasta alındı. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul onayı ile kurum izinleri alındı. Veriler bireysel bilgileri oluşturan 39 sorudan oluşan bir form ve Sağlıklı Yaşam Biçimleri Davranış Ölçeği II kullanılarak toplandı. İstatistiksel analizde sayı, yüzdelik, ortalamanın yanısıra, Pearson ki-kare testi, Fisher exact test, bağımsız guruplarda t Testi, One- Way Anova ve Kruskal Wallis testi kullanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalamasının 58,91±6,56, %40,5'inin ilkokul mezunu, %92,3'ünün evli, %55.5'inin beden kitle indeksi 25-29.9 aralığında, %42'sinin sigara, %14.3'ünün ise alkol kullandığı saptandı. Bireylerin %43 (n=172)'ünün prostat kanseri hakkında bilgisinin olduğu, bilgisi olanların prostat muayenesi ve PSA testi yaptırma oranlarının yüksek olduğu belirlendi. Sağlıklı Yaşam Biçimleri Davranış Ölçeği II toplam puan ortalaması 126,57±23,11, alt ölçek puan ortalamaları; en yüksek manevi gelişim (24,92±4,98) ve kişiler arası ilişkiler (24,51±4,66), en düşük stres yönetimi (18,67±4,17) ve fiziksel aktivite (15.49±5.23) olduğu belirlendi. Prostat kanseri hakkında bilgisi olanların, daha önce prostat muayenesi yaptıranların, prostat kanseri belirtilerini bilenlerin ve 40-50 yaşlarında PSA baktıranların ölçek puanlarının daha yüksek olduğu saptandı. Sonuç: Çalışmanın sonucunda prostat kanseri konusunda bilgisi olanların gerekli taramaları daha fazla yaptırdıkları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına daha fazla uydukları belirlendi. Bireylerin sağlık konularında eğitilmeleri sağlıklı yaşam biçimi geliştirmelerine de katkıda bulunacaktır. Anahtar kelimeler: Bakım, Hemşirelik, Prostat kanseri, Sağlıklı yaşam biçimi

ABSTRACT EVALUATİNG THE RELATİONSHİP BETWEEN KNOWLEDGE AND ATTİTUDE OF MEN ABOVE 50 YEARS OF AGE TOWARDS PROSTATE CANCER AND HEALTHY LİFESTYLE BEHAVİOURS. Purpose: In this study, we aimed to evaluate the knowledge and attitude of men above 50 years of age towards prostate cancer and their healty life style behaviours. Material and methods: Our cross-sectional and descriptive study included patients who were above 50 years of age and have admitted to Saglik Bilimleri University Haseki Training and Research Hospital Urology outpatient clinic with various symptoms, between 01.12.2017-01.02.2018. After inclusion criterias applied, 400 patients were included into the study. Institution's and ethical board committee's approvel were obtained before the conduction of the study. Datas were collected by using a questionnaire with 39 questions which constituted personel information and Healty Lifestyle Behaviors Scale II questionnaire. In statistical analysis, numbers, percentage, mean values were used, in addition Pearson chi-square test, Fisher exact test, t-test in independent groups, one-way Anova and Kruskal Wallis test were independent variables. Results: The mean age of participants was 58,91±6,56 years, 40,5% of patients were primary school graduates, 92,3% were married, 55,5% of patients' body mass index was between 25-29.9, 42% were smokers and 14,3% were regulary consuming alcohol. Among patients, 43% (n=172) of them had knowledge about prostate cancer and those who had previous knowledge of prostate cancer had increased tendency to get examined for prostate cancer and undergo PSA testing. The mean result of Healty Lifestyle Behaviors Scale II questionnaire was 126,57±23,11 points. When subscales were analyzed, the highest points were detected in spiritiual development (24,92±4,98) and interpersonal relationships (24,51±4,66), whereas, lowest points were detected in stress management (18,67±4,17) and physical activity (15.49±5.23). Patients who had previous knowledge about prostate cancer, patients who were examined for prostate cancer and patients who had undergone PSA testing between 40-50 years of age had higher scale points. Conclusion: In conclusion, we have detected that patients who had previous knowledge about prostate cancer undergo necessary screening tests more frequently and are more compatible with healty lifestyle behaviours. Educating individuals in health related subjects will benefit them in developing a healthy lifestyle. Keywords: Care, Nursery, Prostate cancer; Healty lifestyle