Kredi kartlarında yapılan yasal düzenlemelerin kanuni takibe dönüşüm oranları üzerine etkisi: Bankacılık sektörü üzerine bir uygulama

Abstract

Türkiye kredi kartları piyasasındaki teknolojik gelişmeler, birçok yeni ürün ve hizmetin kredi kartı kullanıcılarına farklı alternatif kanallardan sunulabilmesini sağlamaktadır. Tüketiciler çok kısa sürelerde kredi kartı alabilmekte, alışveriş yerlerinden veya sanal ortamlar vasıtasıyla uzaktan erişimle alışveriş yapma imkânı bulabilmektedir. Böylelikle kredi kartı kullanılması oldukça kolaylaşmıştır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre Mart 2007 yılında 22 milyar TL olan bireysel kredi kartı alacakları Eylül 2018 tarihi itibariyle 44 milyar TL si taksitli ve 58 milyar TL si taksitsiz olmak üzere 102 milyar TL seviyesine ulaşmıştır. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre 2017 yılında yerli ve yabancı kredi kartlarıyla yapılan yurtiçi alışveriş tutarı 682 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bu çalışmada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 'nun 2013 yılından itibaren tüketimi kısmaya, tüketicilerin borçlanmasını kontrol altına almaya yönelik aldığı önlemler kapsamında kredi kartlarına ilişkin yaptığı yasal düzenlemelerin etkileri analiz edilmiştir. Yasal düzenleme etkilerinin analiz edilmesinden önce kredi kartlarının tanımı, fonksiyonları, tarihsel gelişimi, Türkiye'deki tarihi süreç içerisindeki gelişimi ve sektördeki ilgili kurumlar incelenmiştir. Yapılan yasal düzenlemelerle; kredi kartı asgari ödeme oranları kademeli olarak artırılmıştır. Kredi kartıyla yapılan harcamaların geri ödemeleri için yapılabilecek maksimum taksitlerin vadeleri sınırlandırılmıştır. Bir kişiye sektörde gelirine göre verilebilecek toplam kredi kartı limit tutarına ilişkin ek sınırlamalar getirilmiştir. Çalışmada, yapılan bu değişikliklerin kredi kartı kanuni takibe dönüşüm oranları üzerine yaptığı etkiler araştırılmıştır. Yasal düzenlemelerin kredi kartı kanuni takibe dönüşüm oranları üzerindeki etkisini analiz edebilmek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Regresyonda 2010:1 – 2017:12 dönemine ait, 96 gözlemden oluşan aylık frekansa sahip veriler kullanılmıştır. Yapılan analizler neticesinde ilgili yasal değişikliklerin kredi kartı takibe dönüşüm oranları üzerinde etkisi olduğu görülmüştür.

Technological developments in the credit card market in Turkey provide many new products and services to be offered from alternative channels for credit card users. Consumers can take credit card in a short time and have the opportunity for shopping via virtual platforms by remote access. In this way using credit cards become convinient. According to the Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA) data, individual credit card assets, which were TL 22 billion in March 2007, reached TL 102 billion in September 2018, of which TL 44 billion was in installments and TL 58 billion was not in installments. According to the Interbank Card Center (BKM) data, the amount of domestic purchases made with domestic and foreign credit cards in 2017 was TL 682 billion. In this study, the effects of the regulatory measures taken by the Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA) on credit cards within the scope of the measures to reduce consumption and to control the borrowing of consumers have been analyzed. Before analyzing the effects of regulations, definition of credit cards, the functions, historical development, historical progressin Turkey and related institutions in the sector are analyzed. Credit cards' minimum payment rates are increased gradually by legal regulations. The maturity of the installments for the repayment of the expenditures made by credit card is limited. Additional limitations are applied for the total credit card limit amount that can be given to a person based ontheir income in the sector. In this study, the effects of the changes on the NPL rates of credit card were analyzed. Multiple regression analysis are used to analyze the effect of the legal regulations' to the changes on the NPL rates of credit cards. Monthly data of 96 observations for the period 2010: 01 - 2017: 12 were used in the regression. As a result of the analyzes, it was observed that the related legal changes, had an impact on the credit card NPL ratios.