2000 Yılı Sonrası Türk Sinemasında Annelik Temsilleri ve Rolleri Üzerine Nitel Bir Çalışma

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 2000 yılı sonrası Türk sinemasında annelik kavramı ve kimliği üzerine oluşturulan annelik temsillerinin ve rollerinin belirlenmesidir. Aynı zamanda, annelik kavramının sosyoekonomik durum, cinsiyet, gelenek, toplumsal ve psikolojik roller karşısındaki gelişim ve değişimlerine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu açıdan, Türkiye'de annelik kavramına ve ruhsal dinamiklerine katkı sağlayacak yeni bir çalışma olmayı hedeflemektedir. Araştırmanın amacına uygun olarak Türkiye sinemasından dört film izlenip tartışıldığı odak grup toplantıları düzenlenmiştir. Çalışma için seçilen filmler 'Ana Yurdu', 'Pandora'nın Kutusu', 'Ahlat Ağacı' ve 'Annemin Şarkısı''dır. Çalışmanın amacına uygun olarak anne karakterlerinin ilişki dinamiklerinde ön planda olduğu ve yapım yılı olarak da 2000 yılı sonrası olan filmler seçilmiştir. Çalışmaya dördü kadın, dördü erkek olmak üzere toplam sekiz katılımcı tamamen gönüllük esasına dayalı olarak katılmıştır. Katılımcıların tamamı psikoloji bölümü mezunu psikologlardan oluşmaktadır. Katılımcıların yaşları 27 ve 48 aralığında değişkenlik göstermektedir. Odak grup toplantılarının her biri yaklaşık bir buçuk saat sürmüştür. Temellendirilmiş veri analizi ve kodlama yapılmıştır. Dolayısıyla yapılan tez çalışmasında nitel analiz yöntemlerinden birisi olan ortak tema belirleme yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar toplumsal cinsiyet rolleri ve bireyselleşme süreçleriyle mücadele eden ebeveyn tutumları farklı anneleri işaret etmektedir. Sonuçlar çerçevesinde çalışmanın kısıtlamaları ve klinik öneriler tartışılmıştır. Gelecek çalışmalara dair öneriler yapılmıştır.The aim of this research is to determine the representations and roles of motherhood created on the concept and identity of motherhood in Turkish cinema after 2000. Meanwhile, it aims to provide an insight on the development and changes of the concept of motherhood in relation to socioeconomic status, gender, traditions, social and psychological roles. In this respect, this research determines to be a new study that will contribute to the concept and intrapsychic dynamics of motherhood in Turkey. In accordance with the purpose of the research, focus group meetings were held in which four movies from Turkish cinema were watched and discussed. The movies selected for the study are 'Motherland', 'Pandora's Box', 'The Wild Pear Tree' and 'Song of My Mother'. Since it coincides with the purpose of the study, movies in which mother characters are at the forefront of relationship dynamics and whose production year was after 2000 were preferred. A total of eight participants, four women and four men, participated in the study on a completely voluntary basis. All participants are psychologists who graduated from the psychology department. The ages of the participants vary between 27 and 48. Each focus group meeting lasted approximately one and a half hours. Grounded data analysis and coding were conducted. Thus, in the thesis study, the common theme determination method, which is one of the qualitative analysis methods, was used. The results indicate mothers with different parenting attitudes struggling with gender roles and individualization processes. Within the framework of the results, the limitations of the study and conclusion recommendations are discussed. Suggestions for futher studies have been made.