Haşim Bey Mecmuası’nda Türk Halk Şarkıları

Abstract

Haşim Bey (1815-1868) son Osmanlı döneminin önde gelen bir müzik adamıdır. Meşhur bir müzisyen, bestekâr ve müzik hocası olmanın yanısıra, “Haşim Bey Mecmuası” olarak bilinen çok önemli bir müzik koleksiyonu sonraki nesillere bırakmıştır. Bu çalışma İstanbul’da, 1853’ te ve 1864’ta olmak üzere, iki kez yayınlamıştır. İki baskı arasındaki farklılıklar o dönem Osmanlı İmparatorluğunda var olan toplumsal ve siyasi eğilimlere atf edilebilir. Bildiride Haşim Bey tarafından kaydedilmiş ve Mecmua’nın iki baskısında da yayınlanmış Türk halk şarkıları incelenir. Şarkı adları ve ait oldukları müzik türü Haşim Bey Mecmuası’nın iki baskısına referans yaparak sunulur. Toplamda, 1853 baskısında 70 türkü belgelenmişken, 1864 baskısında belgelenmiş olan türkü sayısı 62’tir. Her iki baskıdan da toplam olarak 84 türkü belirlenmiştir. Ayrıca, söz konusu şarkıların yer aldığı ve Haşim Bey dönemi sonrasına ait antoloji ve müzikal koleksiyonlar da kaynak olarak kullanılmıştır. Haşim Bey Mecmua şarkılarından dört tanesinin transliterasyon ve analizini de içerir. Çalışmanın esas amacı Haşim Bey tarafından kaydedilmiş halk şarkıları tanıtmak ve bunların Mecmua’ya dahil edilme sebepleriyle ilgili belli sonuçlara varabilmektir. Bildirinin bir ek amacı, müzik akımlarıyla ilgili araştırmaların, bir dönemin veya belli bir toplumun sosyal hayatı ve politik statüsüne ilişkin bir veri kaynağı olabileceğinin altını çizmektir. Bu makale bir toplumun veya bir dönemin toplumsal yaşamının ve siyasi durumunun incelenmek için, müzik akımlarını araştırmayı önemi dikkat çekiyor.