Kanser tanısı ile izlenen çocukların ebeveynlerinin algıladıkları stres düzeyi ile kronik hastalık yönetimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma kanser tanısı ile izlenen çocukların ebeveynlerinin algıladıkları stres düzeyi ile kronik hastalık yönetimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk onkoloji hematoloji ünitesinde son bir yılda kanser tanısı ile izlenen 230 çocuğun ebeveyni oluşturmuştur. Araştırmanın örneklem büyüklüğü 144 ebeveyn olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 21.0 paket programına aktarılıp uygun istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan ebeveynlerden çoğunluğu anne olup %54,9'u 19-35 yaş grubundadır. Ebeveynlerin yarısına yakını ilk-ortaokul mezunu olup %71,5'inin çalışmıyor olduğu belirlenmiştir.Ebeveynlerin Algılanan Stres Ölçeği 'Algılanan stres' alt boyutu puan ortalaması 13,25±4,00, 'Algılanan baş etme' alt boyutu puan ortalaması 6,68±2,37 ve 'Algılanan stres ölçeği' toplam puan ortalaması ise 19,93±5,58 olarak belirlenmiştir.Ebeveynlerin Çocuk Kronik Hastalık Yönetimi Ölçeği 'Hastalık yönetimi ve çocuğun günlük yaşamı' alt boyut puan ortalaması 3,01±0,27, 'Yaşam zorlukları ve hastalık etkilerinin görülmesi' alt boyut puan ortalaması 3,90±0.46 ve 'Ebeveynler arası anlaşma' alt boyut puan ortalaması 3,72±0,75 olarak belirlenmiştir.Ebeveynlerin algıladıkları toplam stres puanı yordayıcısı olarak kronik hastalık yönetimi ölçeği ve alt boyutlarının ASÖ puanının %59,4'lik kısmını açıkladığı tespit edilmiştir. KHYÖ alt boyut puanları incelendiğinde; ebeveynlerin ASÖ puanı ile 'Hastalık yönetimi ve çocuğun günlük yaşamı' alt boyutu ile negatif yönde güçlü bir ilişki, 'Yaşam zorlukları ve hastalık etkileri' alt boyutu ile pozitif yönde güçlü bir ilişki ve 'Ebeveynler arası anlaşma' alt boyutu ile negatif yönde güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, kanser tanısı ile izlenen çocukların ebeveynlerinin algıladıkları stres arttıkça kronik hastalığı yönetim güçlerinin azaldığı, yaşam zorluklarını ve hastalık etkilerini daha yoğun hissettikleri, ebeveynlerin arası anlaşmanın azaldığı görülmektedir.

This study was conducted as a descriptive study with an aim to determine of the relationship between the stress level perceived by the parents of the children with cancer diagnosis and chronic disease management. The universe of research consisted of the parents of 230 children diagnosed with cancer in the pediatric oncology hematology unit of Şişli Hamidiye Etfal Training and Research Hospital in the last year. The sample size of the research was calculated as 144 parents. The data obtained from the research were transferred to SPSS 21.0 package program and evaluated with appropriate statistical methods. The majority of the parents who participated in the study were mothers and 54.9% were in the 19-35 age group. Nearly half of the parents were primary and secondary school graduates and 71.5% had no jobs. The parents' mean score in 'the perceived stress' sub-dimension of the Perceived Stress Scale (PSS) was 13.25±4.00, the mean score of 'the perceived coping' sub-dimension was 6.68±2.37 and the total mean score of 'the Perceived Stress Scale' was 19.93±5.58. The parents' mean score in the 'Disease Management and daily life of the child' sub-dimension of the Child Chronic Disease Management Scale (CDMS) was determined to be 3.01 ± 0.27, the mean score in the sub-dimension of 'Life difficulties and the effects of the disease being experienced' was found as 3.90±0.46, and the mean score in the sub-dimension of 'Good relations between parents' was identified as 3.72±0.75. It was found that the chronic disease management scale and its sub-dimensions accounted for 59.4% of the PSS score as the predictor of total stress score perceived by the parents. When the scores in the sub-dimensions of CDMS were examined, it was found that the PSS score had a strong and negative correlation with the sub-dimension of 'Disease management and daily life of the child', a strong and positive correlation with the sub-dimension of 'Life difficulties and the effects of the disease being experienced', and a strong and negative correlation with the sub-dimension of 'Good relations between parents.' As a result, it is seen that as the stress perceived by the parents of the children followed up with cancer diagnosis increased, their power to manage the chronic disease decreased, they experienced the difficulties of life and the effect of the disease more intensely, and relations between parents weakened.