Doktora Tezleri / Phd Degree Theses

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.14517/23

Browse

Now showing 1 - 2 of 2

İstanbul kıyı dolgu alanlarının kent peyzajı içerisindeki yeri ve bulundukları bölgenin doğal-kültürel özelliklerine dayalı yenileme (İyileştirme) modeli
(2024) Gürel, Jale; Aysu, Mehmet Emre; Mimarlık / Architecture
İstanbul gibi hızla nüfusu artan ve buna bağlı hızlı büyüme sürecindeki kentlerin, artan arazi ihtiyacı yüzünden kıyı alanlarında değişim ve gelişim süreci devam etmektedir. Kentleşmenin hızla yaşandığı kentlerde kıyıların doldurulması, kentsel faaliyetlerin karşılanması amacı ile mevcut kent dokusunda yapılan değişiklikler, kentsel dönüşümler kent kıyılarını da etkilemektedir. Bu etki çoğu zaman, değişim ve dönüşümün büyüklüğü oranında, bulunduğu bölgenin doğal ve kültürel özelliklerini etkilemektedir. Kentlerdeki bu hareketlilik kentsel mekânın bir parçası olan kıyı dolgu alanlarında da dönüşümü, yeniden üretimi, yenilenmeyi ve iyileştirmeyi zorunlu kılmıştır. Kıyılar, yeniden üretilmesi zor olan sınırlı kaynaklardır. Bu bakımdan dönüştürülmesi ve yeniden üretimi çoğu zaman imkânsız ya da uzun zaman ve büyük yatırımlar istemektedir. Bu bakımdan, çalışma ile önerilen model, mevcut kıyı dolgu alanları veya yeni oluşturulacak dolgu alanlarının, bulundukları bölgenin sahip oldukları doğal ve kültürel özelliklerine dayalı iyileştirme ve tedavi amaçlı bir yaklaşım içermektedir. Bu kapsamda, çalışma alanı olarak, İstanbul'un kıyı dolgu alanlarından üç farklı tipolojiye sahip örneklem alan seçilmiştir. Çalışmada izlenen yöntem, kavramsal ve pratik (uygulamalı) çerçevede iki başlıkta toplanmaktadır. Kavramsal çerçevede, çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, çalışmanın özgünlüğü ve katkıları belirtilmektedir. Pratik (uygulamalı) çerçeve, çalışma bulgularının elde edilmesi için haritalama, fotoğraf, yerinde gözlem, GIS veri analizi, Analitik Hiyerarşi Perosesi (AHP) ile doküman elde etme yöntemleri ile anket ve uzman görüşlerinden oluşmaktadır. Çalışmayı oluşturan yedi bölümün, ilk üçünde; kuramsal temeller ve kavramlar incelenmiştir. Dördüncü bölümde, öneri modelin bileşenleri, etki kriterleri ve modelin değerlendirme yöntemi açıklanmıştır. Beşinci bölümde, İstanbul kıyı dolgu alanlarının farklılaşan tipolojileri ile modelin örneklem alanlarda sınanması gerçekleştirilmiştir. Altıncı bölüm, bulgular ve sonuç kısmında ise, hipotezlerin sınanması ve bir sonraki çalışmalarda değinilmesi gereken konular belirtilmiştir. Yedinci bölümde ise, araştırma sorularının cevapları, anket soruları, kesit ve perspektif görüntüleri, alan fotoğrafları vb. verilerin yer aldığı ekler ile kaynakça bölümü bulunmaktadır.
Karayolunda yürümek: Uzunçayır'da gündelik kentsel mobilite ve dayatılmış yaya deneyimleri
(2022) Alkaya, Aytek; Esin, Nur
İnsanlar mekanlarla anlamlı ilişkileri somutlaşmış deneyimler aracılığıyla kurarlar. Bir mobil pratik olan yürüme, şehirde özgün mekanlar üretir. Bu özgün mekanlar şehir sisteminin katmanlarını oluşturur. İstanbul'un sonradan gelişen morfolojileri otomobil merkezli yayılma ile şekillenmiştir. Şehirlerarası otoyol olan D100 kentsel büyüme ve yaya entegrasyonu sebebiyle Anadolu Yakası'nda merkezileşmiş ve arterleşmiştir. Yaya hatları, modernist yayılma yürüme pratiğini ihmal ettiği için, büyük ölçekli ve hız üreticisi olan devlet karayoluna yürümeyi destekleyebilmesi için anlık müdahalelerle eklenebilmiştir. Uzunçayır'daki alt/üst geçit ve noktasal katlı yaya sistemleri, mobilitenin politikası, ritm, yaya ve otomobil ikilemi, modernist kent planlama konuları üzerinden, Mobilite Araştırmaları ve mimari analizler aracılığıyla tartışılmaktadır. Kesintisiz erişim ve güvenlik adına inşa edilen yaya ayırma strüktürleri, Uzunçayır'da yaya pratiklerini düzenlemekte ve manipüle etmektedir. Bu strüktürler kanallaşmış ve ayrımcı bir mobilite pratiği dayatmaktadırlar. Yürümek saf bir ulaşım yöntemine dönüşürken, kompleks ritmlerin arasında karmaşık strüktürler yardımıyla yürümeye zorlanan yaya ise mobil azınlığa dönüşmektedir. Yaya ayırma strüktürleri içinde yürümek, beden-mekan arasındaki anlamı ilişkiyi sınırlandırmakta ve somutlaşmış deneyimi aksatmaktadır. Beden, mekanı duyusal ve hissi yollarla deneyimlemektedir. Uzunçayır'ın mobilite mekanlarında uyarıcı ve sosyal karşılaşmaların ender olması, dokunsal duyu ve mobil yer-kurma ihtimalini azaltarak, insanların mekanları somutlaşmış ve anlamlı bir şekilde deneyimlemesini engellemektedir. Yaya ayırma strüktürleri ile tanımlanmış bu mobilite mekanları, insanların özgün ve çeşitli deneyimler yaşamasına olanak sunmak yerine, bedenleri önceden kararlaştırılmış mekansal deneyimlere zorlamaktadır.

Browse

Browsing Doktora Tezleri / Phd Degree Theses by Department "Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimarlık Bilim Dalı"